شکاف میان وعده و عمل: تحلیل حقوقی تحقق حقوق بشر از طریق بودجه عمومی ایران (۱۴۰۰-۱۴۰۴)
کلمات کلیدی:
بودجه به مثابه یک میثاق حقوقی و اخلاقی, تعهد دوگانه حقوقی, چارچوب حقوق بینالمللچکیده
این مقاله به ارائه یک تحلیل حقوقی و تجربی از بودجه‌ریزی عمومی ایران در بازه زمانی ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۴ (۲۰۲۱-۲۰۲۵) می‌پردازد و میزان انطباق آن را با تعهدات بین‌المللی و داخلی حقوق بشری ارزیابی می‌کند. استدلال اصلی این است که علی‌رغم وجود یک مبنای حقوقی قدرتمند در قانون اساسی برای عدالت اجتماعی و تصویب معاهدات بین‌المللی، یک شکاف اجرایی عمیق و معنادار همچنان پابرجاست. این مقاله از طریق مطالعات موردی بر حق بر غذا و حق بر آموزش، و با تحلیل داده‌های بودجه در پس‌زمینه تورم بالا، نشان می‌دهد که در تحقق واقعی حقوق اقتصادی و اجتماعی، یک پسرفت رخ داده است. این ناکامی صرفاً ناشی از کمبود منابع نیست، بلکه ریشه در سه‌گانه‌ای از نارسایی‌های ساختاری دارد: یک نظام درآمدی ناکارآمد و ناعادلانه، ناکارآمدی‌های سیستمی در هزینه‌کرد، و یک کسری پاسخگویی عمیق که با فقدان شفافیت و نظارت ضعیف مشخص می‌شود. مقاله نتیجه می‌گیرد که این ناکامی‌های سیستمی، نقض تعهدات حقوقی دولت، به‌ویژه تکلیف به «استفاده از حداکثر منابع موجود» به شیوه‌ای مؤثر را تشکیل می‌دهد. در پایان، مجموعه‌ای از اصلاحات مالی حقوق‌محور، عملیاتی و مبتنی بر تجارب موفق بین‌المللی با تمرکز بر تقویت نظارت، افزایش شفافیت و بهبود کارایی سازوکارهای حمایت اجتماعی پیشنهاد می‌شود.
دانلودها
مراجع
Aghilian, N., Rahami, M., & Shambayati, H. (2019). Effect of Legal Thought in Explaining Legislative Policies in the Field of Health. Journal of Education and Community Health, 6(1), 55-61. https://doi.org/10.29252/jech.6.1.55
Bidabadi, F. S., & Afshari, L. (2020). Human Right to Water in the Helmand Basin: Setting a Path for the Conflict Settlement Between Afghanistan and Iran. Utrecht Law Review, 16(2), 150-162. https://doi.org/10.36633/ulr.566
Kokabisaghi, F. (2019). Women's Right to Health in Iran: Domestic Implementation of International Human Rights Law. The International Journal of Health Planning and Management, 34(2), 501-509. https://doi.org/10.1002/hpm.2737
Kokabisaghi, F. (2024). The Assessment of National Conduct in Realizing the Right to Heath: Using the Framework of United Nations. International Journal of Human Rights in Healthcare, 18(1), 17-35. https://doi.org/10.1108/ijhrh-07-2023-0059
Mahdavi, M., Dadashnejad, D., & Behniafar, A. R. (2023). Exploring the Foundations of Human Rights in Iran's Policies With a Focus on the Holy Quran and Its Comparison With the Western World Centered on the United Nations Charter. Jspsich, 2(2), 306-325. https://doi.org/10.61838/kman.jspsich.2.2.15
Moinipour, S. (2018). Moral Panic and Power: The Means of Legitimisation of Religious Intolerance &Amp; Human Rights Violation Against the Bahá’ís in Iran. Religion and Human Rights, 13(2), 179-212. https://doi.org/10.1163/18710328-13021157
Moinipour, S. (2022). The Islamic Republic of Iran’s Export of Human Rights Violations Through Proxies: Yemen and the Case of the Bahá’ís. Religion and Human Rights, 17(2), 65-81. https://doi.org/10.1163/18710328-bja10026
Mousavi, S. A., Ghasemi, M., & Jafari, M. J. (2021). The Attitude of Iran’s Criminal Policy Towards the Observance of the Culprit’s Right to Silence in the Trials. Cuestiones Políticas, 39(70), 884-901. https://doi.org/10.46398/cuestpol.3970.54
Naini, A., & Naderian, M. A. (2018). Oil Price Cycles, Fiscal Dominance and Countercyclical Monetary Policy in Iran. Opec Energy Review, 43(1), 3-28. https://doi.org/10.1111/opec.12125
Shakiba, A. H., Ghadiri, G., & Karaki, H. S. (2023). Iran’s Legislative Policy in Dealing With Fraud During COVID-19 Pandemic. Jurnal Undang-Undang Dan Masyarakat, 33, 103-118. https://doi.org/10.17576/juum-2023-33-09
Zargari, N., Parvin, K., aslani, f., & Negini, H. A. (2023). A Jurisprudential and Legal Study of Human Security, Social Security, and the Rights of Future Generations in Iran. CSJLP, 5(3), 168-192. https://doi.org/10.61838/csjlp.5.3.13
Zarghamfard, M., & Meshkini, A. (2021). Analysis of Factors Affecting the Realization of Right to Adequate Housing in Iran: Developing an Interpretive-Structural Model. International Journal of Housing Markets and Analysis, 15(2), 411-428. https://doi.org/10.1108/ijhma-02-2021-0021
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 پیام عظیمی (نویسنده); محمد مظهری; سید حسین ملکوتی هشتجین, محمد رضا سلمانی بی شک (نویسنده)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
