بررسی مبنای مسئولیت مدنی دولت نسبت به تعطیلی کسب و کارهای اینترنتی به واسطه فیلترینگ
کلمات کلیدی:
مسئولیت مدنی دولت, فیلترینگ, کسبوکارهای اینترنتی, حقوق شهروندی, حکمرانی دیجیتالچکیده
فیلترینگ بهعنوان یکی از ابزارهای کنترلی دولت در فضای مجازی، در ایران پیامدهای گستردهای بر کسبوکارهای اینترنتی بر جای گذاشته است. این مقاله با هدف بررسی مبنای مسئولیت مدنی دولت در قبال تعطیلی کسبوکارهای اینترنتی ناشی از فیلترینگ، به تحلیل ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حقوقی این پدیده پرداخته است. یافتهها نشان میدهد که فیلترینگ موجب کاهش شدید درآمد، تعطیلی استارتاپها، افزایش بیکاری و کاهش سرمایهگذاری داخلی و خارجی میشود. در بعد اجتماعی و فرهنگی، اعتماد عمومی به دولت کاهش یافته، مهاجرت دیجیتال افزایش یافته و حق مالکیت معنوی شهروندان نقض میشود. از منظر حقوقی نیز، فیلترینگ به تضییع حقوق اساسی همچون امنیت شغلی، دسترسی آزاد به اطلاعات و حق مالکیت منجر میگردد. بررسی مبانی نظری نشان داد که گرچه در حقوق ایران تفکیک میان اعمال حاکمیتی و تصدیگرایانه وجود دارد، اما در حوزه فضای مجازی این مرزبندی پاسخگو نیست و دولت حتی در اقدامات حاکمیتی نیز ملزم به جبران خسارت است. نظریههای تقصیر، خطر و تضمین حق همگی بر ضرورت مسئولیتپذیری دولت تأکید دارند. با این حال، جبران خسارت در عمل با چالشهایی همچون ابهام در قوانین، مصونیت گسترده دولت، ضعف ضمانت اجراها، نبود صندوق جبران خسارت و محدودیت منابع مالی مواجه است. نتیجهگیری مقاله آن است که تحقق واقعی مسئولیت مدنی دولت در قبال آثار فیلترینگ مستلزم بازنگری قوانین، ایجاد سازوکارهای نهادی و پذیرش اصل پاسخگویی در حکمرانی دیجیتال است.
دانلودها
مراجع
Abbasian, K., Afshani, S. A., & Eslami, H. (2014). Challenges of State Role in Cyberspace: A Grounded Theory. Nurse and Physician in War Journal.
Badini, H. (2002). Philosophy of Civil Liability. Sherkat Publications.
Cane, P. (2002). Responsibility in Law and Morality. Hart Publishing.
Craig, P. (2012). Administrative Law. Oxford University Press.
Darab, M. (2002). Legal Challenges in Domestic and International Civil Liabilities. Khorsandi Publishing.
European Court of Human Rights. (2015). Case Law on State Responsibility and Internet Restrictions.
Harlow, C. (1993). State Liability: Tort Law and Beyond. Oxford University Press.
Hosseini, S. J. (2015). Civil Liability in Social Networks. National Conference on New Business Management Patterns,
Jordan, P. (2002). Principles of Civil Liability. Mizan Publishing.
Mirzaei, H., Shaban Nian, M., & Gorji Azandaryani, A. A. (2015). Rule of Law Approaches to Filtering in Cyberspace. Passive Defense Scientific Journal.
Mohammadi, B. (2012). Civil Liability of the State Toward Citizens with Emphasis on Iranian Law University of Tehran].
OECD. (2019). Government at a Glance: Digital Government and Civil Liability. OECD Publishing.
Pournaghi, S. (2011). State Civil Liability for Filtering in Cyberspace. Legal Studies Journal.
Rahmani, S., Rah Anjam, H., & Javan Arasteh, H. (2015). Jurisprudential–Legal Analysis of State Civil Liability toward Citizens. Public Law Quarterly.
Sadi, H., & Ghasemi, A. (2012). State Civil Liability for Filtering in Comparative Law and International Human Rights. Comparative Law Studies.
Schwartze, J. (1999). European Administrative Law. Sweet & Maxwell.
Shapiro, M. (2008). Liability of Government for Wrongful Acts in Comparative Perspective. International & Comparative Law Quarterly, 57(3).
Stone, R. (2010). The Modern Law of Contract. Routledge.
UN Human Rights Council. (2018). Report on the Promotion and Protection of the Right to Freedom of Opinion and Expression in the Digital Age.
Varuhas, J. (2016). Damages and Human Rights. Hart Publishing.
Yousefifar, S. (2011). State Civil Liability in Iranian Law with Comparative Jurisprudence University of Qom].
Zargos, M. (2004). State Civil Liability, Vol. I & II. Mizan Publishing.
Zargos, M. (2011). Theoretical Foundations of State Civil Liability in Unforeseen Events. Public Law and Human Rights Quarterly.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 صمصام کاظمی (نویسنده); علی پورجواهری; عباد روحی (نویسنده)

این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.