واکاوی گونههای سوءاستفاده در حوزه معادن از منظر نظام حقوقی ایران
کلمات کلیدی:
معدن, حقوق دولتی, فساد اداری، , سوءاستفاده, رانتچکیده
نظر به اینکه ایران از جمله کشورهایی است که از لحاظ تنوع و ارزش ذخایر معدنی دنیا و جایگاه منطقهای در زمره کشورهای برتر قرار گرفته است و اوضاع و احوال سیاسی، اقتصادی داخلی و بینالمللی باعث شده فعالیت بخش معادن تأثیر مثبتی در بودجه کشور و سیاستهای کلی نظام در راستای تحقق اصل ۴۴ و ۴۵ قانون اساسی داشته باشد. در اجرای این سیاستها دولت بهعنوان دستگاه اجرایی تا حدودی موفق بوده است ولی سیاستهای اتخاذشده در ایران همسو با شرایط موجود پیشرو نبوده و بعضاً سبب مشکلات جدیدتری نیز در این زمینه گردیده است. به طور کلی در هر سیستم اداری، تحتتأثیر عواملی امکان حدوث هرگونه سوءاستفاده و فسادی وجود دارد که موجب ناهماهنگی و ایجاد اختلال در بدنه و فعالیت آن سیستم میشود. حوزه معادن نیز از این قاعده مستثنی نیست و سازمان صنعت، معدن و تجارت و ادارات تابع آن بهعنوان نهاد فعال در حوزه معادن، به تبع گستردگی و عدم کنترل، بستر مناسبی برای وقوع سوءاستفاده و فساد در سیستم اداری خود دارد. بر همین اساس در این مقاله مشخص میشود که انواع سوءاستفادهها و فساد اداری در حوزه معادن ـ که در این زمینه شناختهشدهترین آنها شامل مواردی نظیر: ۱- سوءاستفاده از قانون و آییننامهها، ۲- سوءاستفاده در حوزه اجرایی و تشریفات اداری، ۳- سوءاستفاده در کنترل و برخورد با تخلفات اداری و جرایم میباشد ـ هر کدام از این زمینهها خود تحتتأثیر موارد جزئیتری قرار دارند. در خصوص سوءاستفادههایی که از قانون و آییننامهها در حوزه معادن انجام میشود، مواردی نظیر: ۱- برداشت متفاوت از قوانین و آییننامهها در حوزه معادن، ۲- بهکارگیری قانون در موارد غیرمصرحه به تبع خلأ قانونی، ۳- عدم اجرای کامل قانون و آییننامهها با جزئیات آن در حوزه معادن، ۴- استفاده از قوانین زائد و غیرضرور صورت میپذیرد. در خصوص سوءاستفادههایی که در امور اجرایی در حوزه معادن انجام میشود نیز میتوان به مواردی نظیر: ۱- سوءاستفاده از مصوبات و ضعف نظارت شورای عالی معادن بر سازمانهای صنعت و معدن و تجارت، ۲- سوءاستفاده در خصوص تعاملات و تشکیل کارگروه بین سازمان صنعت و معدن و تجارت و سازمانها و دستگاههای اجرایی دیگر، ۳- سوءاستفاده در انجام مزایدهها در حوزه معادن، ۴- سوءاستفاده از نحوه دریافت حقوق دولتی، ۵- سوءاستفاده در صدور مجوزها در حوزه معادن اشاره نمود. همچنین سوءاستفادههایی که در برخورد با تخلفات و فساد در حوزه معادن صورت میپذیرد اغلب به صورت برونسازمانی و درونسازمانی انجام میشود.
دانلودها
مراجع
Abbaszadegan, S. M. (2015). Administrative Corruption. Cultural Research Office.
Abedi Jafari, H., Taherpour, H., Zarandi, S., & Aghazadeh Dehdeh, F. (2018). Identifying individual factors effective on the tendency towards administrative corruption in Tehran Municipality. Quarterly Journal of Organizational Behavior Studies, 8(1), 49-74.
Afzali, A. R. (2011). Administrative corruption and its impact on development: Causes, consequences, and exit strategies. International Legal Journal, 45(28), 235-264. https://doi.org/10.22066/CILAMAG.2011.16961
Ahmadi, A. A., Homayouni, G. H., & Asgari Dehabadi, H. R. (2015). Administrative and Financial Corruption in Today's Organizations (Concepts, Consequences, Comprehensive Conventions, Non-Governmental Organizations and Anti-Corruption Conferences, Methods of Measuring Corruption). Gisoum Publishing.
Bahramian, Y. (2016). Administrative Corruption in Iranian Governmental Organizations. Andisheh Talaee Publications.
Inanloo, A. (2019). Iran's legal structure guarantees in the prevention and fight against administrative corruption. Bimonthly Scientific-Specialized Journal of Research in Art and Specialized Sciences, 2(4), 29-44.
Mir Mohammad Sadeghi, S. M. (2014). Collection of Mining Laws and Regulations. Negarkhaneh Publications.
Mousavi Doost, S. M. (2019). Causes and consequences of administrative corruption. New Research Approaches in Management and Accounting Quarterly, 4(25), 34-43.
Rezaei Siyabidi, A. R. (2017). Strategies for Combating Administrative Crimes and Economic Corruption in Governmental Organizations. Ghanoon Yar Publishing.
Salarkarimi, A. (2019). The impact of administrative corruption on the violation of civil rights. Journal of Legal Studies(34), 91-124.
Samani, A. (2013). Investigating the effect of religious beliefs on the prevention of administrative corruption
Sorayaei, A., Pourniazi, G., Nejadbayi, M., & Karim, F. (2015). Effective factors of administrative corruption and methods of combating it using the TOPSIS technique
Taleghani, G., Tabatabaei, Z., & Ghaffari, A. (2013). Investigating individual and organizational factors effective on administrative corruption in the branches of Bank Sepah in Qom province. Journal of Organizational Culture Management, 12(2), 235-253. https://doi.org/10.22059/jomc.2014.51182
Zarandi, S. (2016). Factors effective on administrative corruption in the governmental organizations of the Islamic Republic of Iran. Majles and Rahbord Quarterly, 24(91), 165-202.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 حمیدرضا کاهی (نویسنده); بابک رضاپور; احمدرضا سلیمان¬زاده (نویسنده)

این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.